Intersectionele discriminatie wordt in de rechtspraak en anti-discriminatiewetgeving van de Europese Unie nog altijd niet erkend en dat is problematisch. De EU veronderstelt dat mensen enkel op basis van één kenmerk gediscrimineerd kunnen worden. Dat is niet waar. Discriminatie en uitsluiting kan namelijk op meerdere manieren plaatsvinden. Een vrouw uit een etnische minderheidsgroep kan gediscrimineerd worden op basis van haar geslacht, én op grond van haar etniciteit, én op basis van haar lichamelijke beperking én op basis van haar godsdienst. Een intersectioneel perspectief zorgt ervoor dat verschillende dimensies van uitsluiting aandacht krijgen en er niet voorbijgegaan wordt aan specifieke ervaringen van discriminatieslachtoffers.
Intersectionaliteit is een sociologisch denkkader dat licht werpt op de unieke vormen van meervoudige discriminatie die een persoon kan ervaren op grond van diens sociale identiteit. Je maatschappelijke positie wordt namelijk bepaald door verschillende betekenisgevers, zoals gender, maar ook nationaliteit, ras/etniciteit, klasse, religie, leeftijd, seksualiteit, legale status, enzovoort. Al deze factoren beïnvloeden en versterken elkaar, waardoor unieke ervaringen van discriminatie of privilege ontstaan.
Het juridisch belang van het erkennen van intersectionele discriminatie
Door intersectionele discriminatie te erkennen, wordt duidelijk hoe verschillende discriminatiegronden op elkaar inwerken en elkaar versterken. Intersectionele discriminatie is iets anders dan discriminatie op meerdere gronden: het is een vorm van discriminatie waarbij mensen geraakt worden door een combinatie van discriminatiegronden. Een vrouw van kleur krijgt te maken met een andere soort discriminatie dan een witte vrouw of een man van kleur, omdat in haar geval twee discriminatiegronden – ras en geslacht – elkaar versterken. Op dezelfde manier kan een moslima die een hoofddoek draagt, daardoor problemen ondervinden op het werk, terwijl dat anders ligt voor een man of een niet-islamitische vrouw.
Aandacht voor intersectionele discriminatie brengt de groepen mensen in beeld die het hardst geraakt worden. Wordt maar naar één discriminatiegrond gekeken of naar meerdere los van elkaar, dan wordt dit niet gezien. De conclusie is dan dat er géén discriminatie is, terwijl er juist sprake is van een ernstiger vorm ervan.
Vooral voor vrouwen is dit belangrijk, omdat zij zich vaak in een kwetsbare situatie bevinden, waarin verschillende vormen van discriminatie elkaar versterken. Denk aan vrouwen van kleur, religieuze vrouwen, vrouwen met een beperking, vrouwen met een lagere sociaal economische status, en vrouwen uit de LHBTIQ+ gemeenschap.
Het is belangrijk dat rechters, maar ook organen als het College voor de Rechten van de Mens, zich hiervan rekenschap geven en in voorkomende gevallen niet alleen naar de in de wet genoemde discriminatiegronden kijken, maar ook naar een intersectie/combinatie hiervan.
Intersectionele discriminatie wordt wél geregistreerd
De antidiscriminatievoorzieningen in Nederland houden wel rekening met intersectionaliteit. In 2022 hebben zij 363 meldingen geregistreerd. Uit alle meldingen lijkt herkomst de grond met de meest diverse combinaties andere gronden te zijn. Bijvoorbeeld: herkomst en geslacht, herkomst en godsdienst, herkomst en seksuele gerichtheid.
Een vrouw heeft het gevoel dat ze op haar werk wordt gediscrimineerd op basis van haar geslacht en herkomst. Zo groet de manager haar niet en moet zij zwaarder werk doen dan bijvoorbeeld een man, of iemand met een Nederlandse herkomst.
(Melding antidiscriminatievoorziening)
Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie
Bureau Clara Wichmann wordt gedreven door intersectioneel feminisme. Wij streven naar het verbeteren van de rechtspositie van álle vrouwen, ongeacht: etniciteit, religie, seksuele oriëntatie, sociaal economische achtergrond en leeftijd. Bureau Clara Wichmann ondersteunt de procedure van een vrouw inzake intersectionele discriminatie op de werkvloer op grond van ras en geslacht. Op de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie vragen wij samen met onze samenwerkingspartners extra aandacht voor intersectionele discriminatie, omdat dat helaas nog onvoldoende aandacht krijgt.
Discriminatiecijfers 2022: