Op 10 april wees de rechtbank Den Haag het verzoek in kort geding van Trix (alias), Women on Waves en Bureau Clara Wichmann tegen de Staat, om het mogelijk te maken de abortuspil toegestuurd te krijgen, af. Door de samenloop van de COVID-19 maatregelen en de huidige Nederlandse wetgeving over de verstrekking van de abortuspil – uitsluitend in een abortuskliniek – meldden verschillende vrouwen zich bij Women on Waves, omdat voor hen toegang tot de abortuspil in deze tijd van corona beperkt wordt.
Hoewel het verzoek is afgewezen, biedt de uitspraak ruimte voor politieke maatregelen en wordt hierin erkend dat onder bepaalde omstandigheden een uitzondering op de wet mogelijk zou kunnen zijn. Echter biedt de uitspraak voor nu, voor Trix en de vele andere vrouwen die op dit moment in een benarde situatie zitten wegens de COVID-19 maatregelen, geen uitkomst.
De rechter stelt voorop dat als “…een lidstaat, zoals Nederland, een wettelijk kader heeft gecreëerd waarbinnen van het zelfbeschikkingsrecht gebruik gemaakt kan worden, dan moet de lidstaat eenieder die het aangaat ook daadwerkelijk in staat stellen gebruik te kunnen maken van dit recht.”
Echter, in deze zaak vindt de rechtbank dat voor vrouwen de toegang tot abortus niet beperkt is, want de klinieken zijn open, ruime openingstijden worden gehanteerd wegens COVID-19, en geen van de bestuurders van de klinieken signalen heeft opgevangen dat vrouwen een hogere drempel ervaren. Daarnaast zijn volgens de rechtbank maatwerkoplossingen mogelijk, rijdt het openbaar vervoer nog steeds, en zijn er tijdens de gelding van de corona-maatregelen ook belemmeringen voor vele andere medische behandelingen.
Rebecca Gomperts, Women on Waves: “Voor een groep vrouwen in Nederland is de enige maatwerkoplossing dat de abortuspil per post of apotheek wordt verstrekt, zij kunnen niet zes uur onopgemerkt van huis weg zijn, kunnen geen oppas vinden wegens corona verschijnselen in het gezin, of kunnen simpelweg de deur niet uit omdat zij door hun partner worden gecontroleerd.”
De deur tot verandering staat echter nog open door de uitspraak. De rechtbank concludeert namelijk het volgende: “Er doet zich (nog) niet een situatie voor waarin (tijdelijk) een uitzondering moet worden aanvaard op het wettelijk kader (…).”
Hoewel een maatwerkoplossing voor hen – Trix en 15 andere vrouwen die zich hebben gemeld bij Women on Waves – het verstrekken van de abortuspil per post of apotheek na telefonisch of videoconsult met een arts – niet mogelijk is door de huidige wetgeving, biedt dit oordeel van de rechtbank ruimte voor de politiek om de nodige maatregelen te treffen.
Trix, Women on Waves en Bureau Clara Wichmann beraden zich op vervolgstappen.
