Bureau Clara Wichmann vindt dat de Nederlandse Staat een politieke partij die vrouwen discrimineert niet mag subsidiëren. En een politieke partij waarbij vrouwen zich niet verkiesbaar mogen stellen moet zijn statuten veranderen. In 2010 oordeelde de Hoge Raad dat de Staat verplicht is om discriminatie van vrouwen bij politieke partijen te bestrijden en de statuten van de SGP niet langer mag tolereren.
Procedures
Bureau Clara Wichmann startte in 2005 twee procedures:
1. Een bestuursrechtelijke procedure tegen de Nederlandse Staat die de SGP niet mag subsidiëren zolang deze vrouwen uitsluit;
2. en een civiele procedure tegen de SGP met als inzet dat zij haar statuten veranderd.
Uitspraak 2005
In 2005 stelde de rechtbank Bureau Clara Wichmann in de bestuursrechtelijke procedure in het gelijk. De rechtbank oordeelde dat de Staat in strijd met het VN-Vrouwenverdrag handelt. In artikel 7 staat dat de Staat alle passende maatregelen moet nemen om discriminatie van vrouwen in het politieke en openbare leven uit te bannen. De rechter bepaalde dat de Staat daarom geen subsidie aan de SGP mag verstrekken. De Staat ging hiertegen in hoger beroep.
De rechter achtte in de civiele procedure de stichting niet-ontvankelijk in haar eis dat de SGP het passief kiesrecht ook aan vrouwen moet toekennen. De stichting ging hiertegen – tevergeefs – in hoger beroep.
raad van state vs Gerechtshof
Er volgt een complexe situatie. Twee weken vóór het vonnis van het Gerechtshof oordeelde de Raad van State op 5 december 2007 dat de Staat niet onrechtmatig handelde en de subsidie aan de SGP moest hervatten.
Echter, op 22 december 2007, bekrachtigde het vonnis van het Gerechtshof het vonnis van de rechtbank: de Staat moet effectieve maatregelen nemen om deze discriminatie ongedaan te maken. Het Gerechtshof constateerde dat deze uitspraak alleen de subsidie betreft en de civiele rechter voor het overige niet bindt.
Het Hof verwees onder meer naar de Grondwet, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en naar het VN-Vrouwenverdrag als basis voor dit oordeel (het onderscheid dat de SGP tussen mannen en vrouwen maakt bij het passief kiesrecht is verboden op grond van artikel 1 Grondwet, artikel 7 aanhef en onder a en c Vrouwenverdrag, de artikelen 25 en 26 IVBPR en artikel 1 Twaalfde Protocol EVRM).
Het was nu dus aan de Staat zelf om passende maatregelen te nemen om de discriminatie door de SGP ongedaan te maken. De Nederlandse Staat ging in cassatie tegen de uitspraak van het Gerechtshof in Den Haag. De juridische strijd bleef zo voortduren.
uitspraak Hoger Beroep
In 2010 zag Bureau Clara Wichmann haar jarenlange juridische strijd beloond. De Hoge Raad oordeelde dat de Staat door ondertekening van het VN-Vrouwenverdrag, verplicht is om discriminatie van vrouwen bij politieke partijen te bestrijden. De Staat mag vrouwendiscriminatie bij de SGP dus niet langer tolereren.
Europees Hof
De SGP stapte in 2010 nog naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Maar ook het Europees Hof oordeelde in 2012 dat de SGP vrouwen niet mag uitsluiten, ook niet op grond van godsdienstige motieven.
Staat weigert gehoor te geven aan Europees Hof
Het duurde echter lang tot dat de Nederlandse Staat en de SGP gehoor geven aan de uitspraak van de Hoge Raad en het Europees Hof.
Onder druk van alle procedures zette de SGP voorzichtige stappen in het wijzigen van hun vrouwen-standpunt, maar het blijft onder de maat. Het partijbeginsel werd niet aangepast. De Staat laat het op z’n beloop en geeft geen uitvoering aan de uitspraak van de Hoge Raad, hoewel het daartoe verplicht is. In februari 2013 stuurden Bureau Clara Wichmann en de Vereniging Vrouw en Recht een brief aan de Tweede Kamer. Hierin stelden de organisaties dat er sprake is van ‘constitutioneel drama’ omdat de Staat bijna drie jaar na de uitspraak van de Hoge Raad nog steeds geen maatregelen heeft getroffen om het algemeen passief kiesrecht te waarborgen. In deze zaak staat het los van de ernstige situatie bij de SGP ook het principiële belang van het zeker stellen van de rechtmatigheid van het democratische proces, waarbij iedereen zowel het actieve als het passieve kiesrecht toekomt.
SGP-vrouwen stellen zich verkiesbaar
Ondanks de summiere stappen van de SGP en het feit dat de Nederlandse Staat zijn verplichting niet nakomt, stelt een SGP-vrouw Lilian Jansen zich in 2013 verkiesbaar voor de Gemeenteraad Vlissingen. In 2014 wordt zij met een groot aantal voorkeursstemmen gekozen. In 2018 is Paula Schot lijsttrekker van de SGP in Amsterdam. Bureau Clara Wichmann is verheugd over deze benoemingen.
“De uitspraak van het Hof bestendigde enkel een recht dat er altijd al was. De politieke en maatschappelijke drang om gebruik te maken van dit recht komt uiteindelijk vanuit de SGP-vrouwen zelf.” aldus Anniek de Ruijter
Korte documentaire Frans Bromet
Frans Bromet maakte voor de Raad voor de Rechtspraak een korte documentaire over de Grondwet en de SGP zaak. Voorzitter Anniek de Ruijter belicht de kant van het Bureau Clara Wichmann.